- Mỹ hồi tuần trước bất ngờ ra tối hậu thư, theo đó nước này tuyên bố sẽ không có bất kỳ hoạt động hỗ trợ thời hậu chiến tranh nào cho Syria nếu Iran vẫn còn hiện diện ở quốc gia Trung Đông. Sau tối hậu thư này, không ít người đặt câu hỏi, liệu Tổng thống Assad có bán đứng đồng minh Iran để đổi lấy lợi ích cho hoạt động tái thiết đất nước sau chiến tranh?

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo

Mỹ công khai tuyên bố nước này sẽ từ chối cung cấp bất kỳ sự trợ giúp nào trong chương trình tái thiết đất nước thời hậu chiến tranh của Syria nếu Iran còn có mặt ở quốc gia Trung Đông.

Phát biểu trước một nhóm thân Israel hồi giữa tuần vừa rồi, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cam kết sẽ gây sức ép và thúc đẩy mạnh mẽ các hoạt động chống lại Iran trên khắp khu vực Trung Đông. Ông Pompeo nhấn mạnh Syria sẽ là chiến trường mang tính quyết định trong cuộc chiến chống Iran.

"Trách nhiệm đuổi người Iran ra khỏi đất nước Syria phụ thuộc vào chính phủ ở Damascus. Syria phải chịu trách nhiệm về sự hiện diện của Iran ở đó”, ông Pompeo phát biểu tại Viện Do Thái về các Vấn đề An ninh Quốc gia (JINSA).

"Nếu Syria không đảm bảo sự rút quân hoàn toàn của Iran ra khỏi nước này thì họ sẽ không nhận được dù chỉ một đồng USD từ Mỹ cho hoạt động tái thiết đất nước”, ông Pompeo cảnh báo.

Những phát biểu trên của Ngoại trưởng Pompeo trên thực tế đã giải thích rõ hơn về việc tại sao Mỹ lại can dự vào cuộc nội chiến ở Syria. Cựu Tổng thống Barack Obama đã cho phép Mỹ can thiệp Quân sự vào Syria với mục tiêu xóa sổ tổ chức khủng bố khét tiếng Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Mỹ đã đưa khoảng 2.000 quân vào Syria, chủ yếu làm nhiệm vụ huấn luyện, đào tạo và cố vấn cho các lực lượng nổi dậy thay vì là chiến đấu chống IS. Phe nổi dậy được Mỹ hậu thuẫn có mục đích là lật đổ chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad.

Ngoại trưởng Pompeo thừa nhận, ông Assad đã trở nên mạnh hơn nhờ vào sự hậu thuẫn của Nga và Iran. Và với việc IS đang bị đánh bại và bị buộc phải lui về co cụm ở những khu vực nhất định, các ưu tiên mới đã được đặt ra. "Đánh bại IS từng là mục tiêu then chốt của chúng tôi và giờ vẫn là một ưu tiên. Tuy nhiên, hiện tại, ngoài ưu tiên đó, chúng tôi còn có những mục tiêu ưu tiên khác. Đó là thúc đẩy một giải pháp chính trị cho cuộc xung đột ở Syria và loại bỏ sự hiện diện của Iran ra khỏi đất nước Syria”, ông Pompeo nhấn mạnh.

Sau tối hậu thư trên, không ít người đặt câu hỏi, liệu Tổng thống Assad có bán đứng đồng minh Iran để đổi lấy lợi ích cho hoạt động tái thiết đất nước sau chiến tranh?

Iran cùng với Nga là hai đồng minh mạnh nhất và kiên định nhất của chính quyền Tổng thống Syria Bashar al- Assad trong cuộc nội chiến kéo dài hơn 7 năm qua ở quốc gia Trung Đông. Trong khi đó, Israel – đồng minh thân thiết nhất của Mỹ ở Trung Đông lại coi Iran là kẻ thù không đội trời chung. Quân đội Israel gần đây tăng cường tấn công vào chiến trường Syria với mục đích được tuyên bố là nhằm vào đội quân của Iran. Nhà nước Do Thái đang thực sự lo ngại viễn cảnh một chiến thắng toàn diện của Tổng thống Assad đồng nghĩa với sự gia tăng mạnh mẽ ảnh hưởng của Iran ở các khu vực biên giới với nước này.

Trong thời gian qua, Damascus vẫn kiên quyết chống lại Israel để bảo vệ cho sự hiện diện của Iran trên lãnh thổ nước này. Không rõ chính quyền của ông Assad sẽ phản ứng thế nào trước tối hậu thư của Mỹ nhưng giới chuyên gia tin rằng lời đe dọa về vấn đề trợ giúp tái thiết đất nước của Washington nhằm vào Damascus sẽ không gây ảnh hưởng trực tiếp đối với Syria.

Tuy nhiên, phát biểu của ông Pompeo cho thấy, Mỹ sẽ không rời Syria sớm như lời Tổng thống Trump tuyên bố trước đây.

Kiệt Linh (tổng hợp)